5 Οκτωβρίου
Την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου οι μαθητές με τη συνοδεία των καθηγητών τους παρευρέθησαν στο μνημείο της Μελούνας όπου παρακολούθησαν την επιμνημόσυνη δέηση και κατέθεσαν στεφάνι στη μνήμη των πεσόντων.
Στον πανηγυρικό της ημέρας, η διευθύντρια του Γυμνασίου ? Λυκειακών τάξεων Τσαριτσάνης κ. Γεωργία Κουτσιάη, αρχικά έκανε μια ανασκόπηση των γεγονότων της κρίσιμης διετίας 1912-1913 που οδήγησαν την Ελλάδα από τα στενά της Μελούνας στις εκβολές του Στρυμόνα ποταμού και την πόλη της Καβάλας, και αποτέλεσαν το μεγαλύτερο έπος μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και την εγκαθίδρυση του ελεύθερου Ελληνικού κράτους.
Η ομιλήτρια, αναφέρθηκε με λεπτομέρειες στα ιστορικά στοιχεία, όταν το πρωί της 6ης Οκτωβρίου η 1η και η 2η Μεραρχία κινήθηκαν από τη Μελούνα προς την Τσαριτσάνη, με στόχο να καταλάβουν την Ελασσόνα και σε ό,τι ακολούθησε με την απελευθέρωση της Τσαριτσάνης και της Ελασσόνας, την κατάληψη της Δεσκάτης και τη μάχη των στενών του Σαρανταπόρου.
Χαρακτηριστικό το απόσπασμα της ομιλίας της: «Στην ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων οι νίκες στη Μελούνα και στο Σαραντάπορο έχουν εξαιρετική σημασία, καθώς στη συνέχεια ο Ελληνικός Στρατός έδωσε περισσότερο πεισματώδεις και ορμητικές μάχες, εκπόρθησε θέσεις και κατέλαβε μεγάλες πόλεις. Η τελική πράξη έλαβε χώρα στο Βουκουρέστι, στις 28 Ιουλίου 1912, όπου υπογράφηκε η ομώνυμη συνθήκη. Η Ελλάδα εξερχόταν με αυξημένο το στρατιωτικό της γόητρο και έχοντας πραγματοποιήσει ένα μεγάλο μέρος των εθνικών της διεκδικήσεων. Συγκεκριμένα, τα Ελληνικά στρατεύματα είχαν κατορθώσει να απελευθερώσουν σημαντικά τμήματα της Μακεδονίας, της Ηπείρου και τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου. Η έκταση της χώρας από 64.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα αυξήθηκε σε 120, ενώ και ο πληθυσμός από 2 εκατομμύρια 800 χιλιάδες έφθασε τα 5 εκατομμύρια. Οι Βαλκανικοί πόλεμοι δημιούργησαν νέα δεδομένα στη Βαλκανική Χερσόνησο, άφησαν όμως και αρκετές εδαφικές εκκρεμότητες, γιατί οι μεγαλοϊδεατισμοί παρέμεναν σε μικρότερο η μεγαλύτερο βαθμό ανικανοποίητοι. Το στοιχείο αυτό καθόρισε την κατοπινή πολιτική των βαλκανικών κρατών και είναι εμφανές ακόμα και τώρα».
Κλείνοντας τόνισε: «η αξία των ιστορικών γεγονότων συνίσταται στη συναγωγή διδαγμάτων για το παρόν και το μέλλον, διαφορετικά, οδηγούμαστε στην ταρίχευση της ιστορίας και στον περιορισ?ό σε τυπικούς εορτασμούς. Και είναι αναντίλεκτο ότι σή?ερα, περισσότερο από ποτέ, τα διδάγματα των βαλκανικών πολέ?ων είναι ολοφάνερα και αποτελούν αφορ?ές εθνικής αυτογνωσίας και συλλογικών πράξεων. Αυτές τις μοναδικές αξίες έχου?ε χρέος να ?εταλαμπαδεύσουμε στους νεότερους, ώσπου να επανέλθει η αξιοπρέπεια και η δικαιοσύνη στην πατρίδα ?ας.»
